15 tác dụng của hạt tiêu và những lưu ý khi sử dụng bạn cần biết 2024

Hạt tiêu là một trong các loại thảo mộc và gia vị được sử dụng nhiều nhất trong nấu ăn. Tiêu có vị cay nhẹ rất đặc trưng, khác hoàn toàn với vị cay của ớt. Các món ăn thường được nêm nếm bằng tiêu có thể kể đến như rau quả củ xào, thịt kho, cá nấu,…

Tham khảo bài viết liên quan

I. Hạt tiêu là gì?

Hạt tiêu hay còn gọi là hắc cổ nguyệt, hắc xuyên,… Đây là hạt của cây hồ tiêu. Hồ tiêu được xem là loại cây trồng có giá trị kinh tế, xuất khẩu cao. Tiêu được trồng phổ biến tại Phú Quốc, Bình Dương, Tây Nguyên và một số tỉnh miền Đông Nam bộ. Đặc biệt hạt tiêu rừng được trồng tại vùng núi Tây Bắc có hương thơm và vị tiêu cay nồng đặc trưng không nơi nào giống.

Ngoài ra trên thị trường còn nổi tiếng loại hạt tiêu Tứ Xuyên – một loại hạt tiêu Trung Quốc làm nên hương vị đặc trưng của ẩm thực Trung Hoa.

II. Đặc điểm

Hồ tiêu là một loại cây dây leo, có thân dài, nhẵn mịn, không lông. Cây có nhiều rễ bám vào cây khác để sống. Lá tiêu giống như lá trầu không nhưng thuôn dài hơn. Chùm hoa của hồ tiêu có hình đuôi sóc. Khi chín hoa rụng cả chùm và hình thành nên chùm quả dài. Quả hạt tiêu có dạng cầu nhỏ. Mỗi chùm có khoảng 20-30 quả xanh. Khi chín có màu đỏ. Mỗi một quả tiêu chỉ chứa đựng một hạt và dựa vào độ chín của quả mà chúng ta có thể thu hoạch được hạt tiêu trắng (hay còn gọi là hạt tiêu sọ), hạt tiêu đen (hay còn gọi là hạt tiêu bắc), hạt tiêu xanh và hạt tiêu đỏ.

III. Thành phần hóa học

Trong hạt tiêu tươi có chứa một lượng lớn vitamin C, thậm chí còn nhiều hơn cả trong cà chua. Ngoài ra chúng còn chứa thêm các thành phần tinh dầu, piperine, chanvixin, chất béo, tinh bột, tạo nên vị cay hắc đặc trưng của tiêu.

IV. 15 công dụng đặc biệt – Hạt tiêu có tác dụng gì?

1. Tăng khả năng hấp thu

Trong tiêu có chứa một chất có khả năng làm tăng tính khả dụng của các chất dinh dưỡng như beta-carotene, vitamin A, vitamin C. Chất đó có tên khoa học là piperine.

Ngoài ra piperine còn kích thích hoạt động dịch chuyển của amino axit có trong thành ruột, hạn chế enzyme. Từ đó giúp cơ thể chuyển hóa các chất dinh dưỡng tốt hơn. Đồng thời chất này còn làm giảm sự dịch chuyển của chất trong tế bào, tăng cường hoạt động của ruột non. Nhờ vậy mà cơ thể dễ dàng hấp thụ các chất dinh dưỡng. Các chất đi vào cơ thể cũng có nhiều giá trị dinh dưỡng hơn.

2. Cải thiện chức năng hệ tiêu hóa, tốt cho dạ dày

Phần lớn các vấn đề tiêu hóa của dạ dày xảy ra khi chúng không thể tiết ra axit hydrochloric. Khi ăn hạt tiêu cay sẽ kích thích dạ dày tiết ra loại axit này. Từ đó giúp chúng ra tiêu hóa thức ăn nhanh hơn và thuận lợi hơn. Khi hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, tình trạng ăn không tiêu, đầy hơi, táo bón, đau bụng sẽ không còn nữa.

Hơn nữa, hạt tiêu sạch còn có khả năng kháng khuẩn đường ruột. Hỗ trợ cơ thể giải quyết các rắc rối trong đường ruột, do vi khuẩn gây nên.

3. Kích thích sự thèm ăn

Đây chính là tuyệt chiêu cho những đối tượng “cò hương” đang muốn tăng cân. Theo một số kết quả khảo sát cho thấy, hạt tiêu đen có khả năng kích thích vị giác, khứu giác. Từ đó giúp tăng cảm giác thèm ăn.

Để trị chứng biếng ăn, mỗi ngày bạn chỉ cần trộn ½ thìa cà phê hạt tiêu đen xay nhuyễn với 12g đường cát hoa vàng hòa tan cùng nước. Uống dung dịch này hàng ngày, sau thời gian khoảng một tuần các triệu chứng chán ăn sẽ bắt đầu được cải thiện.

4. Hỗ trợ giảm béo phì

Công dụng này nghe có vẻ mâu thuẫn với tất cả các công dụng trị bệnh vừa nêu trên. Tuy nhiên nếu biết dùng đúng cách thì hạt tiêu sẽ mang đến công dụng giảm cân bất ngờ.

Công dụng tuyệt vời này đến từ phần vỏ ngoài của hạt tiêu. Trong vỏ của tiêu đen có chứa một số thành phần dưỡng chất có thể hỗ trợ việc phá vỡ những tế bào của chất béo, giúp cơ thể đốt cháy nhiều calo hơn. Nếu trước khi tập thể dục thể thao dùng một chút vỏ ngoài của tiêu đen thì hiệu quả luyện tập sẽ tăng lên bội phần.

Ngoài ra tiêu đen còn có công dụng lợi tiểu, kích thích cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi. Hỗ trợ đào thải độc tố, nước dư thừa qua đường tiểu và mồ hôi.

5. Hạn chế tích tụ khí gas trong bao tử

Nếu bạn bị đầy hơi, khó tiêu, thay vì sử dụng ớt trong các món ăn thì hãy lựa chọn hạt tiêu là một gia vị thay thế hoàn hảo. Món ăn sẽ vừa có vị cay, thơm nồng, vừa có khả năng đào thải lượng khí gas đang tích tụ trong bao tử. Chỉ một hai bữa ăn như vậy, tình trạng đầy hơi, chướng khí sẽ nhanh chóng biến mất.

Nếu tình trạng chướng khí này vẫn tiếp diễn không khỏi, hãy trộn hạt tiêu đen xay với một vài thìa dầu ăn thực vật. Sau đó thoa chúng lên bụng, kết hợp mát xa nhẹ nhàng. Với vài phút mát-xa tình trạng đau bụng, chướng khí sẽ nhanh chóng biến mất.

6. Chữa nghẹt mũi và sung huyết

Với khả năng sát khuẩn cao, hạt tiêu đã được liệt kê vào trong danh sách những loại gia vị có khả năng chống và chữa cảm cúm hiệu quả. Khi đường hô hấp có đờm, xung huyết làm chúng ta khó thở, chỉ cần một chút hạt tiêu khô sẽ giúp hệ hô hấp thông thoáng hơn. 

7. Chữa viêm khớp

Nhờ công dụng kháng viêm của chất piperine có trong hạt tiêu mà chúng ta có thể ứng dụng chúng trong việc giảm đau xương khớp. Hãy trộn bột hạt tiêu với một ít dầu nóng, sau đó xoa bóp nhẹ nhàng xung quanh các khớp đau. Việc này giúp khí huyết lưu thông, giảm các tình trạng đau do tuần hoàn kém.

8. Điều trị bệnh bạch biến

Bạch biến hay còn gọi là bệnh leucoderma, là do sự thiếu hụt về sắc tố da melanin. Bệnh này khiến da chúng ta chuyển sang màu trắng sáng. Sử dụng các sản phẩm như thuốc mỡ hoặc dầu bôi chiết xuất từ hạt tiêu đen là cách giúp cơ thể tăng sản xuất sắc tố da melanin, từ đó giúp điều trị hiệu quả bệnh bạch biến.

9. Ngăn ngừa ung thư và các bệnh mãn tính khác

Tiêu đen có chứa nhiều các chất chống oxy hóa. Vì vậy chúng có khả năng ngăn ngừa các bệnh mãn tính như ung thư vú, ung thư ruột.

Theo nhiều nghiên cứu tại Mỹ cho thấy, loại gia vị này có thể giảm thiểu khả năng ung thư. Ngăn chặn tế bào ung thư ruột phát triển. Hạn chế tình trạng cao huyết áp, tiểu đường và bệnh tim mạch.

10. Giảm stress

Chất piperine trong hạt tiêu có khả năng kích thích cơ thể sản xuất ra nhiều serotonin. Đây là loại chất dẫn truyền các xung động thần kinh, điều chỉnh tâm trạng. Nhờ đó mà khi ăn hạt tiêu tinh thần chúng ta sẽ phấn chấn hơn, xua tan mọi mệt mỏi, căng thẳng.

Ngoài ra loại chất này còn kích thích não tiết ra endorphin, giúp giảm đau. Mang lại cảm giác thoải mái, suy nghĩ tích cực hơn, lạc quan, yêu đời hơn.

11. Giải quyết các vấn đề răng lợi

Với khả năng giảm đau, kháng viêm, khi kết hợp tiêu với muối trắng sẽ giúp bạn giảm thiểu các vấn đề hôi miệng, chảy máu chân răng.

12. Là nguyên liệu làm đẹp da hiệu quả

Một số người cho rằng xay nhỏ hạt tiêu đen rồi chà lên mặt giúp cung cấp thêm dinh dưỡng, oxy và tẩy tế bào chết cho da. Đồng thời nhờ tính kháng khuẩn cao có thể giúp ngăn ngừa mụn trứng cá. Cũng nhờ tính kháng khuẩn và kháng viêm cao, chúng ta cũng có thể dùng nó để giảm gàu và loại bỏ vi khuẩn gây hại cho da đầu. Tuy nhiên những cách này chưa được kiểm chứng, không nên tùy ý áp dụng.

13. Khả năng kháng khuẩn cao

Tương tự như đã đề cập bên trên, khả năng kháng khuẩn của hạt tiêu đen giúp cơ thể chống nhiễm trùng và giảm nguy cơ bị độc do côn trùng cắn. Bổ sung nó trong chế độ ăn hàng ngày sẽ giúp giữ sạch sẽ động mạch với cơ chế hoạt động tương tự chất xơ. Đồng thời cạo cholesterol dư thừa ở thành mạch, qua đó giúp giảm thiểu chứng xơ vữa động mạch – nguyên nhân gây ra các cơn đau tim, dẫn tới đột quỵ.

14. Tác dụng chống oxy hóa

Các chất chống oxy hóa trong hạt tiêu giúp ngăn ngừa và sửa chữa hậu quả gây ra do các gốc tự do. Đây chính là cách giúp ngăn ngừa bệnh ung thư, bệnh về tim mạch cùng các vấn đề gan. Các chất chống oxy hóa trong hạt tiêu giúp trung hòa các chất độc hại và bảo vệ cơ thể từ nhiều điều kiện. Đặc biệt các triệu chứng về lão hóa sớm như thoái hóa điểm vàng, đốm tuổi, nếp nhăn và mất trí nhớ cũng giảm hẳn.

15. Hạn chế suy giảm nhận thức và thần kinh

Piperine, một trong những thành phần quan trọng của tiêu đen, đã được chứng minh là có trong nhiều mất nhận thức. Việc hấp thụ chất này giúp cải thiện tình trạng nhận thức của bệnh nhân Alzheimer và các bệnh liên quan đến trí nhớ khác. 

V. Tác dụng phụ

Hạt tiêu nguyên chất có chứa nhiều chất chống oxy hóa, các enzym, protein và nhiều loại vitamin có lợi cho sức khỏe. Tuy nhiên, sử dụng quá nhiều loại gia vị này có thể dẫn tới những tác dụng phụ dưới đây:

1. Rối loạn tiêu hóa

Sử dụng quá nhiều tiêu đen dẫn tới các vấn đề dạ dày ruột và cũng có thể khởi phát bệnh dạ dày.

2. Cảm giác nóng rát trong dạ dày

Sử dụng quá nhiều hạt tiêu nguyên hạt đen cũng có thể dẫn tới cảm giác nóng rát khó chịu trong dạ dày. Vì vậy, trong bất cứ trường hợp nào cũng chỉ nên sử dụng vừa phải loại gia vị này.

3. Các vấn đề hô hấp

Tiêu đen khi được sử dụng quá nhiều có thể gây kích ứng họng, hen và các vấn đề hô hấp khác.

4. Dẫn tới khô da

Theo nhiều nghiên cứu gần đây, sử dụng quá nhiều hạt tiêu đen thường xuyên có thể khiến da khô và bong tróc. Nếu bạn có làn da khô, bạn nên tránh sử dụng nhiều tiêu đen. Bởi vì nó có thể khiến tình trạng của bạn trở nên tồi tệ với làn da ngứa và nhạy cảm.

5. Khó chịu khi mang thai

Cơ thể bạn luôn nhạy cảm với các loại gia vị khi bạn mang thai. Phụ nữ mang thai nên tránh xa hạt tiêu đen vì nó có thể dẫn tới nhiều khó chịu trong các tháng đầu tiên của thai kì. Nếu bạn thèm gia vị cay nóng, bạn có thể sử dụng một lượng tối thiểu tiêu đen. Tuyệt đối tránh sử dụng thường xuyên. Sử dụng nhiều tiêu có thể tăng nguy cơ sảy thai.

6. Tránh khi cho con bú

Nên tránh tiêu thụ hạt tiêu đen khi đang cho con bú. Loại gia vị cay nóng này có thể truyền qua sữa mẹ. Từ đó làm thay đổi mùi vị của sữa và gây ra các vấn đề tiêu hóa ở trẻ.

VI. Lưu ý khi sử dụng 

1. Không tùy tiện dùng chung với thuốc

Hạt tiêu có tác dụng chống viêm, chứa nhiều chất chống oxy hóa và có tác dụng giảm đau trên cơ thể. Do đó, nếu sử dụng hạt tiêu đen cùng với những loại thuốc có tác dụng tương tự thì bạn cần hết sức cẩn trọng. Bởi lẽ tiêu có thể biến thành thuốc độc nên phải tham khảo ý kiến bác sĩ.

2. Không ăn quá nhiều

Khi ăn với số lượng ít, hạt tiêu rất tốt cho việc tiêu hóa. Nhưng nếu tham lam tiêu thụ với số lượng lớn thì có thể dẫn đến đau bụng cũng như các phản ứng khác ở đường tiêu hóa. Bệnh nhân mắc rối loạn tiêu hóa càng cần hạn chế ăn.

3. Gây mẩn ngứa cho da

Đối với những chị em muốn làn da luôn mịn màng, tránh khô nẻ cũng cần cân nhắc khi dùng tiêu. Sử dụng quá nhiều và thường xuyên có thể khiến da khô và bong tróc. Nếu bạn có làn da khô, bạn nên tránh sử dụng nhiều tiêu đen. Vì nó có thể khiến tình trạng của bạn trở nên tồi tệ với làn da ngứa và nhạy cảm.

4. Bệnh về phổi

Thậm chí, một lượng lớn tiêu vào cơ thể qua đường uống có thể mắc vào bên trong phổi. Tai nạn này có thể gây ra cái chết, đặc biệt ở trẻ nhỏ.

5. Tiêu kém chất lượng

Giới chuyên gia khuyến cáo, khi mua hạt tiêu đen cần mua ở những nơi uy tín. Hạt tiêu phải được đóng gói sạch sẽ và cẩn thận. Nên xem xét kỹ để tránh mua phải tiêu bị nấm mốc, kém chất lượng. Chỉ mua ở những nơi đã được kiểm định là bán hạt tiêu ngon. Khi dùng chú ý không được lạm dụng cho vào món ăn với số lượng quá nhiều. Tùy lượng thức ăn mà rắc bột hạt tiêu một chút lên trên.

6. Cách chế biến

Không nên rán, xào hạt tiêu xay trong dầu mỡ ở nhiệt độ cao. Chỉ nên cho vào khi món ăn đã sắp vào đĩa. Khi nấu các món ăn có thịt ướp hạt tiêu cũng không nên nấu quá lâu để tránh bay mất vị thơm.

Để giữ hương thơm và vị cay thì bạn chỉ nên xay hạt tiêu một lượng nhỏ, đủ dùng trong vài tuần. Sau khi xay nhuyễn cần cho vào lọ thủy tinh, đậy nắp kín sẽ giúp giữ hương thơm lâu hơn.